Dependent visa (5)

सर्टिफिकेट कोर्स मध्ये दोन कोर्सेस होते. पहिला Civil Litigation Track Certificate आणि दुसरा Real Property Track Certificate मी पहिला करायचा ठरवला. यामध्ये प्रत्येकी ६ विषय असतात आणि क्रेडिट
१८ होते. डिप्लोमा कोर्स ला १३ विषय आणि ३९ क्रेडिट होते तर डिग्री कोर्सला २५ विषय आणि ७५ क्रेडिट होते. सर्टिफिकेट कोर्सच्या विषयाला prerequisite नव्हते. डिप्लोमा मध्ये १३ पैकी दोन विषय होते ते म्हणजे गणित आणि इंग्लिश. या दोन्ही विषयाला prerequisite होते. अजून एक विषय होता तो म्हणजे Public Speaking मी जेव्हा फॉल सेमेस्टरला ऍडमिशन घेतली तेव्हा २ विषय घेतले ते म्हणजे Introduction to Paralegal studies आणि Business Law कॉलेजमधधे घेतल्या जाणाऱ्या असाईनमेंट आणि परीक्षा या दर ८ दिवसांनी असायच्या. कधी कधी दर ८ दिवसांनी परीक्षा आणि दर १५ दिवसांनी असाईनमेंट. यामध्ये १०० पैकी ७५ मार्क्स मिळाले की C grade असते. आणि ९० च्या पुढे मार्क मिळाले की A grade असते. या grades असाईनमेंट आणि परीक्षा यात मिळालेल्या मार्कांचे Average असते. डिग्री आणि डिप्लोमाला जे विषय होते ते काही जणांनी प्रत्येक सेमेस्टर ला ५ किंवा काहींनी ३ घेतले होते. मी मात्र दोनच विषय घेतले होते आणि ते पूर्णपणे A grade मध्ये यशस्वी करायचे हे माझ्या आवाक्यातले होते. अर्थात विनायकची मदत मला असाईनमेंट मध्ये खूपच झाली. तसे तर इथले
विद्यार्थी असाईनमेंट ग्रूपने करतात. मी जेव्हा कॉलेज मध्ये जायचे तेव्हा एक चक्कर मी लायब्ररीत मारायचे तेव्हा तिथे काही विद्यार्थी घोळका करून अभ्यास करताना दिसायची. त्यांच्या बाजूला पुस्तके आणि आणि नाकासमोर लॅपटॉप असायचे. लॅपटॉप गुगलींग करण्यासाठी आणि असाइन्मेंट वर्ड फाईल मध्ये टाईप करण्यासाठी. अगदी असेच चित्र आमच्या घरी पण असायचे.





विनायक कामावरून घरी आला की आम्ही दोघे Assignment करण्यासाठी बसायचो. विनायक घरी यायच्या आधी मी असाईनमेंट मधला काही भाग पूर्ण करून Word file टाईप करून ठेवलेला असायचा व काहींसाठी गुगलींग करून ठेवलेले असायचे. गुगलींग मध्ये सापडलेल्या लिंक्स मी ब्राऊज करून वाचून ठेवायचे व त्या ब्राऊज केलेल्या खिडक्या बारीक करून ठेवायचे. जेवणासाठी आणि भांडी घासण्यासाठी अधून मधून ब्रेक घ्यायचो. असाईनमेंट टाईप करून गुगल केलेल्या लिंक्स पण कॉपी पेस्ट करून द्यायच्या असतात. लिंक्स मधला काही भाग कॉपी पेस्ट केला तरी चालतो. नंतर असाईनमेंटची प्रिंट काढायची आणि ती प्राध्यापकांना द्यायची.
आम्हाला जे शिकवणारे प्राध्यापक होते ते सर्व वकील होते. Mr. Currin सरांची एक लॉ फर्म होती तर Mrs. Clarke बाई अधून मधून कोर्टात ज्युरी म्हणून जायच्या. एकादी न्युज अभ्यासा संदर्भात असली तर ती न्युज युट्युबवर बघायला सांगायच्या. विनायक मला म्हणाला " तू चांगला कोर्स निवडला आहेस. तुझ्यामुळे मलाही लॉबद्दल माहीती होत आहे. "






"टॉक टॉक टॉक" असा आवाज आला की समजावे की Clarke बाई आल्या ! खूप उंच टाचेच्या चपला, केस मोकळे, पेहराव नेहमी वन पीस, गळ्यात मोठाल्या माळा, उजव्या हातात घड्याळ, डाव्या हाताने फळ्यावर लिहीणार. १० वाजून १० मिनिटे होत आली तरी सुद्धा अजून Mr. Currin कसे आले नाहीत? आम्ही सर्वजणी माना वेळावून भिंतीवरच्या घड्याळाकडे बघतो न बघतो तोच करीन यांचा वर्गात प्रवेश! सतत हसतमुख, प्लेन शर्ट व नेहमी टाय लावणारच ! शुक्रवारी मात्र Jeans आणि टी शर्ट. दोघांची रोल कॉल घ्यायची पद्धत वेगळी आहे. Mr. currin वही उघडून प्रत्येकाचे नाव वाचणार व आम्ही " here" असे म्हणले की "where" असे म्हणून त्या विद्यार्थ्याकडे बघूनच हजेरी लावणार. मी आधी येस म्हणायचे मग हीयर असे म्हणायला लागले. Mrs Clarke बाईंनी पहिल्यांदाच रोल कॉल घेताना सगळ्यांचे चेहरे पाहून लक्षात ठेवले आणि नंतर प्रत्येक वेळी हजेरी लावताना बारीक डोळे करून पाहणार कोण कोण आलयं ? आणि मग त्यानुसार हजेरी लावणार.
Clarke बाईंची शिकवण्याची पद्धत मला आवडली. धड्यातले मुद्दे फळ्यावर लिहून नंतर प्रत्येक मुद्दा विस्ताराने सांगणार. Mr. Currin फळ्यावर एकही अक्षर लिहिणार नाही. धड्यातली २ - ४ वाक्ये वाचून दाखवणार व आमच्याकडून त्यांना चर्चा अपेक्षित असे. काही Interesting assignments परीक्षा घेण्याची पद्धत आणि एक - दोन लक्षात राहिलेल्या परीक्षा याचे सविस्तर वर्णन पुढील भागात. फॉल सेमेस्टर चांगल्या प्रकाराने ( A grade) यशस्वी झाल्यानंतर मी डिप्लोमा करण्यासाठी रजिस्टर केले.

H 4 Dependent Visa (5)

पॅरालीगलचे शिक्षण प्रत्यक्ष कॉलेजमधे जाऊन घेण्याचा विचार केला तेव्हा परत गुगलशोध घेतला. आम्ही राहतो त्या शहरात कम्युनिटी कॉलेज होते. या कॉलेजचा मुख्य कँपस डाऊनटाऊनला होता. तिथे ये-जा करायला बसही सोयीची होती. नेमके त्याच वेळेला वेदर चॅनल वर कॉलेजची जाहीरात आली ती अशी की फॉल सेमेस्टरला रजिस्टर करा अमुक तारखेच्या आत. या कॉलेजचा नॉर्थ कँपस आमच्या अपार्टमेंटच्या जवळ होता. तिथे जाऊन प्रत्यक्ष कॉलेज पाहिले. हे कॉलेज आम्ही राहत असलेल्या अपार्टमेंटच्या दुसऱ्या चोकात होते पण तरीही चालण्याच्या अंतरावर नव्हते. फॉल सेमेस्टर साठी रजिस्ट्रेशन केले. माझी एक दूरवर राहणारी डॉक्टर मैत्रिण नोषवी हिने मला कॉलेजबद्दल सर्व माहीती सांगितली. मी विचारले होते त्याबद्दल तिला म्हणजे तिने पण माझ्यासारखाच शिक्षण घेण्याचा निर्णय घेतला होता. ती पण डिपेंडंट विसावर होती.पॅरालीगलमध्ये ३ कोर्सेस होते. पहिला सर्टिफिकेट कोर्स, दुसरा डिप्लोमा आणि तिसरा डिग्री कोर्स. त्यात मी सर्टिफिकेट कोर्स करायचा ठरवला.
रजिस्ट्रेशन केल्यावर कॉलेजचे पत्र आले ते म्हणजे "तुम्ही दोन्ही प्रकारचे टॅक्सेस भरले आहेत का? आणि तुम्ही किती वर्ष या राज्यात राहत आहात? " या दोन्ही नियमांमध्ये मी बसत होते म्हणून मला इन-स्टेट फी लागू झाली, नाहीतर मला तिपट्ट फी भरावी लागली असती. कॉलेजच्या वेबसाईट वर माहीती वाचली. प्रत्येक विषयाला किती क्रेडीट आहेत ते कळाले. कॉलेजचे वेळापत्रक पाहिले. कोणत्या वर्गात बसायचे तेही पाहिले आणि माझे कॉलेज जीवन सुरू झाले. विनायक मला रोज कॉलेजला न्यायला-आणायला येत होता. आमच्या अपार्टमेंटच्या पुढच्या चौकात विनायकचे ऑफीस होते तर त्यापुढील चौकात माझे कॉलेज होते. कारने अवघी ५ मिनिटे.





ज्या दिवशी कॉलेज सुरू झाले त्यादिवशी गणपती फेस्टिवलचा पहिला दिवस होता. मी घरातल्या घरात गणपतीच्या मूर्तीची पूजा करते आणि मोदकांचा स्वयंपाक करते पण मला काहीही करता आले नाही. आईने मला एक सुपारीत कोरलेला चांदीचा गणपती दिला होता. त्याची गंध, हळद कुंकू, लावून आणि अक्षता वाहून पूजा केली. नैवेद्यासाठी वाटीमध्ये साखर ठेवली. नमस्कार केला आणि कॉलेजला गेले. पहिला दिवस छान होता. वर्गात काही तरूण तरूणी आणि काही मध्यमवयीन माझ्यासारख्या बायकाही होत्या. सर्वांच्याच हातात जाडे पुस्तक होते. तोषवीने सांगितले होते की इथे पुस्तके रेंटने घेतात. म्हणजे रेंटने पुस्तके घ्यायची आणि सेमेस्टर झाली की परत करायची. मी विचारले असता तिने सांगितले होते. कारण कि नेमलेले पुस्तक साधारण २०० डॉलर्स होते. मी तिला म्हणाले की अशी प्रत्येक विषयाची पुस्तके विकत घेतली तर दिवाळेच निघेल. तेव्हा तिने पुस्तके रेंट करतात असे सांगितले होते.




आम्ही विचार केला की आधी कॉलेजच्या लायब्ररीत पुस्तके असतील तर कशाला रेंट करायची. पण तसे नव्हते. लायब्ररीत पुस्तके नव्हती. कॉलेजमध्येही पुस्तके विकत घ्या नाहीतर रेंटने घ्या अशीच पाटी होती. तिथे जाऊन विचारले तर रेंटने घ्यायची पुस्तके पण महाग होती. कॉलेजमधून घरी आल्या आल्या ऍमेझॉनच्या साईट वर पुस्तक रेंट केले. पुस्तक घरी आल्यावर खूप धीर आला. Currin सरांनी पहिल्या दिवशी आम्हाला सर्वांना प्रिंट केलेला कागद दिला. त्यावर सर्व सिलॅबस मधले चॅप्टर, त्याच्या तारखा, त्यावर असाईनमेंटच्या आणि परीक्षेच्या तारखा असे सर्व काही होते. कारभार खूपच पद्दतशीर होता. Currin सर Clarke बाई कसे होते, त्यांची शिकवण्याची पद्दत कशी होती, असाईनमेंट आणि परीक्षा यांचा ताळमेळ कसा साधत होते ते सर्व पूढील लेखात!

H 4 Dependent visa (4)

आमच्या अपार्टमेंटच्या घरासमोर जे तळे होते तिथे माझ्यासारखीच काहीजण बदकांना ब्रेड खायला देण्यासाठी येत असत. लायब्ररीतले काम सोडून दिल्यानंतर आता पुढे काय? याचे विचारचक्र माझ्या डोक्यात सुरू झाले. क्लेम्सनला असताना चर्चमध्ये काम मिळाले तसे इथेही मिळू शकेल का? किंवा इथे जवळपासच्या चालण्याच्या अंतरावर डे-केअर किती आहेत? हे गुगलशोध करून शोधून काढले. त्यात चालण्याच्या अंतरावर एक डे-केअर आणि एक चर्च सापडले. ही दोन्ही स्थळे मी जेव्हा चालायचे तेव्हा मला माहिती होतीच पण आता नोकरीच्या निमित्ताने तिथे गेले, विचारले की इथे वेकन्सीज आहेत का? माझ्याकडे ग्रीन कार्ड आहे त्यामुळे मी कायद्याने नोकरी करू शकते हे त्यांना सांगितले. शिवाय थोडाफार अनुभव आहे आणि त्या अनुभवांची रेको लेटर्स पण आहेत हेही सांगितले. ही रेको लेटर्स घेऊन ठेव असे माझ्या बरोबर क्लेम्सन मध्ये काम करणाऱ्या रेणुकानेच मला सुचवले होते. चर्चमध्ये आणि डे-केअर मध्ये हे सर्व सांगितल्यानंतर त्यांनी मला अर्ज दिला तो मी तिथल्या तिथे भरून दिला. अर्ज भरून दिल्यानंतर त्यांनी सांगितले की आम्ही तुला कळवू. सध्या तरी आमच्या इथे कोणत्याही व्हेकन्सीज नाहीत. लायब्ररीच्या अनुभवानंतर मी शहाणी झाले होते. कोणत्याही अपेक्षा ठेवायच्या नाहीत आणि मुलाखतीसाठी बोलावणे येईल अशी वाटही बघायची नाही.




एकदा तळ्यावर चक्कर मारत असताना तिथे एक बाई मला दिसली. ती आमच्या अपार्टमेंटच्या जवळच्या घरातून बदकांना ब्रेड घालायला यायची. तिच्या कारचा आकार पण जरा विचित्रच होता. तिने माझी व मी तिची चौकशी केली. ती म्हणाली "मी आधी न्युयॉर्कला रहायचे. पण आता इथे रहायला आले आहे. ती चर्चमध्ये जाते असे सांगितल्यावर मि तिला लगेचच कामाविषयी विचारले.. तर ती म्हणाली की नोकरी नाही पण चर्च मध्ये तू माझ्याबरोबर दर बुधवारी voluntary work करायला येऊ शकतेस. तु बुधवारी ये. तिथले काम बघ. तुला आवडले तर तू माझ्याबरोबर ये. मी तुला दर बुधवारी आणायला व सोडायला येत जाईन. मि इथेच राहते तुझ्या अपार्टमेंटच्या जवळच. मी तिच्याबरोबर बुधवारी गेले . तिथल्या चर्च मध्ये "अन्नवाटप" करतात ते कळाले. गरीबांसाठी चर्चमध्ये दररोज लागणारी ग्रोसरी घेऊन ठेवतात व त्याचे वाटप करतात. चर्चमध्ये एका मोठ्या खोलीत रॅक लावलेले असतात तिथे सर्व प्रकारची ग्रोसरी ठेवलेली असते. मधोमध टेबले असतात. त्या टेबलाभोवती आम्ही ओळीने उभे रहायचो. घरातून येताना कॅरी बॅग्ज आणायला सांगायचे. आपल्या घरी ग्रोसरी आणल्यावर बऱ्याच कॅरी बॅग्ज आमच्याकडे जमा झालेल्या असतात त्या घेऊन जायचे. तिथे गेल्यावर सर्वांनी आणलेल्या कॅरी बॅग्ज चेक करायचो. त्यातल्या खूप फाटलेल्या असतील त्या फेकून द्यायचो. व बाकीच्या चुरगळलेल्या बॅगा हाताने सरळ करून एकावर एक ठेवायचो म्हणजे माणसे ग्रोसरी घ्यायला आली की पटापट त्यांना हवे असलेले सामान भरून द्यायचो. दर बुधवारी सकाळी ९ ते १२ हे काम चालायचे. काही वेळा माणसे उशिराने येत. काही वेळा ९ लाच हजर राहत. दर बुधवारी मी कामाला जायला लागले खरी पण हे काम मला जास्त आवडले नाही. ८ ते १० बुधवारच गेले असेन. नोकरीचा विषय मी माझ्या डोक्यातून पूर्णपणे काढून टाकला.





विचार करता करता सुचले घरबसल्या काही ऑनलाईन शिकता येईल का? म्हणून नेहमीप्रमाणेच गुगलशोध केला तर त्यात मला काही कोर्सेस सापडले. हे कोर्सेस दीड ते दोन,, किंवा काही ३ ते ४ महिन्यांचे होते.
या सर्व कोर्सेस ची फी ८० ते १०० डॉलर्स अशी होती. यातले ३ कोर्सेस मी एकही डॉलर न भरता पूर्ण केले. कसे ते लवकरच लिहिन. या ऑनलाईनच्या कोर्सेस नंतर मात्र ओळीने जे काही घडत गेले ते खूप आनंद देणारे आणि आत्मविश्वास वाढवणारे होते !! माझ्या शिक्षणाचा काळ येऊन ठेपला होता.

H 4 Dependent Visa (3)

मी घरबसल्या जरी बरेच उद्योग करत होते तरी एक प्रकारचा साचलेपणा आला होता. प्रत्यक्षातले मित्रमंडळ तीन वर्षे झाली तरी भेटले नव्हते आणि पुढे भेटतील याबद्दलही खात्री नव्हती. क्लेम्सनला आल्यावर सुरवातीच्या काळात मी बसने बरीच हिंडले होते. येण्याजाण्यात वेळ जातो. मॉलमध्ये किंवा ग्रोसरी स्टोअर्स मध्ये तिथल्या गोष्टी पाहण्यातही वेळ जातो. त्यामुळे बसने हिंडायचे ठरवले.




आमच्या अपार्टमेंटच्या काही मिनिटांच्या अंतरावर बस येते हे माहीत होते पण तरी ती बस कुठे जाते याचा पत्ता नव्हता आणि नेमका बस-स्टॉप कुठे आहे तेही शोधायचे होते. गुगल शोधामध्ये आम्ही राहत असलेल्या शहरात कोणत्या बसेस धावतात हे शोधले. बसच्या वेबसाईटवर बघितले कोणत्या नंबराच्या बसेस धावतात, त्याचे वेळापत्र काय आहे आणि मुख्य म्हणजे बस थांबे कुठे आणि किती आहेत. शिवाय प्रत्येक रूटचा मॅपही बघितला. या सर्व गोष्टींची एक प्रिंट काढली आणि आमच्या घराजवळचा बस स्टॉप कुठे आहे तेही शोधले. त्यावर किती नंबरची बस थांबते तो आकडाही पाहिला. लायब्ररीत जाण्यासाठी ही बस माझ्यासाठी खूपच सोयीची होती, म्हणजे आमच्या घरापासूनचा बस थांबा आणि लायब्ररीतजवळचा बसथांबा १० मिनिटे चालण्याच्या अंतरावर होता.



लायब्ररीत जायला सुरवात केली. नंतर लायब्ररीपासून दुसरी एक बस होती ती ग्रोसरी स्टोअर्स आणि मॉलला जाणारी होती. त्यामुळे एक दिवसा आड बसने फिरायला लागले. कंटाळा गेला. बसमधली माणसे दिसायची. त्यांचे संभाषण कानावर पडायचे, लायब्ररीत गेल्यावर काही ना काही वाचायचे. या वेगळ्या दिनक्रमा मुळे फ्रेश वाटायला लागले. घरातून निघताना धोपटीत पाणी पिण्याची बाटली, टोपी, एक स्वेटर, छत्री, थोड्या कुकीज अशी सगळी जय्यत तयारी करून निघायचे. कॅमेराही न्यायचे सोबत. लायब्ररीत जाण्यासाठी बसने जाण्यासाठी १५ मिनिटे लागायची.



एकदा लायब्ररीत पुस्तके बदलताना तिथल्या बाईला विचारले की इथे नोकरी मिळू शकेल का? तर ती बाई म्हणाली नोकरी नाही पण voluntary work मिळू शकेल. मग तिने मला एक फॉर्म दिला. तो दुसऱ्या दिवशी भरून दिला. फॉर्म मध्ये कोणकोणते काम आहे याची एक यादी होती. त्यावर मला आवडणाऱ्या कामावर टीक मार्क केले. काही दिवसांनी लायब्ररीतून मला सुसानचा फोन आला कि तुझ्यासाठी एक काम आहे, मला येऊन भेट. मि लगेचच गेले तिला भेटायला, कारण की नुसते फिरण्यापेक्षा कामानिमित्ताने बाहेर पडायला केव्हाही चांगलेच. लायब्ररीच्या तिसऱ्या मजल्यावर सुसानला भेटले. तिने विचारले कि तुला बुक रिपेअरचे काम करायला आवडेल का? या आधी हे काम कधी केले आहेस का? तर मी म्हणाले की हे काम मला नक्किच आवडेल पण या कामाचा मला अनुभव नाही. सुसान म्हणाली काळजी करू नकोस. एलिझाबेथ तुला हे काम व्यवस्थित समजाऊन सांगेल. कोणत्या दिवशी आणि किती तास येशील? हे विचारल्यावर मी तिला आठवड्यातले २ दिवस आणि दुपारचे २ ते ४ येईन असे सांगितले. एलिझाबेथने मला काम समजाऊन सांगितले. मला हे काम खूपच आवडून गेले. काम करता करता तिथे रेडिओ ऐकता यायचा. त्यावरची इंग्लिश गाणी आवडायला लागली होती. काही गाणी तर आर डी बर्मन ने चाली लावल्यासारखीच वाटायची. एकूणच रेडिओवर संगीत कोणत्या का भाषेत असेना मला ऐकायला आवडते.



गाण्याच्या अधून मधून जाहीराती असायच्या त्याही ऐकायला छान वाटायचे. लायब्ररीत काम मिळाल्याने माणसात आल्यासारखे वाटले. व्यवधान असले की माणूस आपोआपच त्या व्यवधानाच्या अवतीभवती फिरत राहतो. बाहेर पडले की घरातल्या कामाचीही आखणी करता येते. नेटवरून मित्रमंडळींशी रांत्रदिवस बोलता बोलता घरातली इतर कामेही असतात याचा विसरच पडला होता जणू. विनायक म्हणायचा जेव्हा पाहावे तेव्हा संगणकाजवळच असतेस. आणि जेव्हा विनायक ऑफीस मधून यायचा तेव्हा तो संगणक घेऊन बसायचा तेव्हा मला राग यायचा.
लायब्ररीतील बरीच पुस्तके रिपेअर केली. साधारण हजार पुस्तके असतील. पण त्यांनी मला चहापाण्यापुरतेही पैसे दिले नाहीत.





अर्थात अपेक्षा नव्हतीच. मी माझा वेळ जाण्यासाठीच हे काम करत होते आणि तेही आवडीने करत होते. तीन वर्षे हे काम केले. अजून दुसऱ्या प्रकारचे काम आहे का? असेही विचारले तर सुसान म्हणाली की दुसऱ्या विभागात मेल लिहून बघते काही काम आहे का ते. पण काम निघाले नाही.







माझ्यासारख्याच अजून काही जणी तिथे कामाला यायच्या. काम झाले की एका फायलीत नाव, किती तास काम केले आणि दिनांक टाकायचा असतो तेव्हा कळाले की
माझ्यासारख्या अजून काही जणी इथे येतात तर !
H4 dependent visa या लेखमालेत अजून २ ते ३ भाग तरी होतीलच तेव्हा येईनच परत काहीतरी घेऊन.

H 4 Dependent Visa (2)

पोस्डॉक पर्व संपले. विनायकला नोकरी लागली.. परत नवीन राज्य आणि शहर. मला माहीती होतेच की आता आपला H 4 visa आहे आणि J 2 visa सारखे वर्क परमिट काढता येणार नाही. साडेतीन वर्षाच्या पोस्डॉक च्या काळात फर्निचर घेतले नव्हते ते घेतले. विनायकचे ऑफीस घराच्या जवळ १० मिनिटांच्या चालत जायच्या अंतरावर असल्याने दुपारी तो घरी जेवायला यायचा त्यामुळे माझा सकाळचा वेळ पोळी भाजी करण्यात जायचा आणि त्यामुळेच मला एकटेपणा आला नाही. मनोगत मराठी संकेतस्थळ नव्यानेच माहीती झाले होते. मनोगताचा खूप मोठा आधार आम्हाला दोघांनाही वाटायचा. त्यावर येणारे लेख, कविता, चर्चा वाचता यायच्या. जेव्हा मनोगताच्या प्रशासकांनी पाककृती विभाग सुरू केला तेव्हापासून माझे रेसिपी लेखन सुरू झाले, म्हणजे साधारण २००५ सालापासून मी लिहायला लागले. रेसिपी लेखनाबरोबरच इतरही लेखन सुरू केले ते म्हणजे भारतातल्या आठवणी, अमेरिकेत येणारे अनुभव, प्रवासवर्णने. जसे सुचेल तस तसे लिहीत गेले. रोजनिशी लिहाविशी वाटली. माझ्या दोन ब्लॉगचा जन्मही याच काळात झाला.

अपार्टमेंटच्या समोर जे तळे होते तिथे जाणे व्हायचे. तळ्यात असणारी बदके, पिले, कासवे यांना नित्यनियमाने ब्रेड खायला घालायला सुरवात केली. त्याचबरोबर फोटोग्राफी सुरू झाली. डिजिटल कॅमेराने एक ना अनेक फोटो काढणे नित्यनियमाचे झाले. फोटोंची संख्या काही हजारात गेली. तळ्यावर रोजच्या रोज जाण्याच्या आधी जो काळ होता तो तर विसरणे शक्यच नाही. इंटरनेटवरून जगातल्या माणसांची घरबसल्या सहज संपर्क साधता येतो हे त्या काळात म्हणजे २००५ च्या सुमारास कळाले. त्या आधी आमच्याकडे संघणक नव्हता तर प्रत्यक्ष भेटणारी व बोलणारी माणसे होती.मनोगत व ऑर्कुट मुळे याहू मेसेंजर वर शंभराने मित्रमंडळी जमली. सकाळी संगणक आम्ही जेव्हा ओपन करायचो तेव्हा याहू निरोपकाच्या खिडक्या आपोआप उघडायच्या. भारतातल्या व युरोपमधल्या मित्रमंडळींचे ऑफलाईन निरोप वाचायचो. सकाळी उठल्यापासून ते रात्री झोपेपर्यंत
मित्रमंडळी बोलायला यायची. कॉनफरन्सेस व्हायच्या. . समजा रात्री झोप येत नसेल आणि संगणक उघडला तरीही कोणी ना कोणी बोलायला असायचेच. बोलायचे म्हणजे सुरवातीला आम्ही टाईप करून बोलायचे. नंतर मेसेंजरवरून कॉल करायला लागलो. आवाज ऐकण्यासाठी याहूपेक्षा गुगल टॉक जास्त छान होते. . ही सर्व मित्रमंडळी आमच्या घरातच वावरत आहेत की काय? असे वाटायचे इतके हे इंटरनेटचे माध्यम प्रभावी आहे.
ऑर्कुटवर दोन समुदायात सामील झाले ते म्हणजे H 4 Dependent visa मराठी मंडळ आणि H 4 अमराठी होममेकर्स इन युएस ए. या समुदायात होणाऱ्या पाककृती व निबंध स्पर्थेत भाग घेतला. अमराठी समुदायात झालेल्या एका स्पर्थेत माझी "इडली" विजेती झाली. बाकी काही स्पर्धेत काही पदार्थ उपविजेते झाले. उदा. रंगीत सांजा, भरली तोंडली इ. इ. साधारण ३ वर्षे याहू मेसेंजरवर मित्रमंडळी येत राहिली, बोलत राहिली आणि नंतर पांगत गेली. अदुश्य रूपात भेटले सर्वजण. आवाज फक्त ऐकायचा, फार फार तर काही वेळा विडिओवर एकमेकांना बघायचो.



भारतात बोलणे खुप कमी व्हायचे कारण की भारतात बोलण्यासाठी कॉलींग कार्ड विकत घ्यायला लागायचे. १० डॉलर्सला २० मिनिटे मिळायची सुरवातीला. नंतर नंतर ५ डॉलर्सला ६० मिनिटे मिळायला लागली. कॉलींग कार्डावरून बरेच नंबर फिरवायला लागायचे तेव्हा कुठे फोन लागायचा. इंटरनेटची फेज संपली. एकटेपणा जाणवायला लागला. घरात बसून बसून खूपच कंटाळा यायला लागला.


प्रत्यक्ष माणसे बघण्यासाठी आणि बोलण्यासाठी घराबाहेर पडावेच लागले. H 4 visa ची उर्वरीत कहाणी पुढील भागात.

H4 Dependent visa (1)

१६ मे २००१ साली आम्ही दोघे अमेरिकेत टेक्साज राज्यात आलो. विनायकने भारतातल्या नोकरीचा राजीनामा दिला आणि इथे तो Post -doctorate करण्यासाठी J1 visa वर आला व मी J2 Dependant visa वर आले. विनायकचे वय ४० होते आणि माझे ३६. विनायकला ऑरगॅनिक केमिस्ट्री मध्ये  संशोधन करायला खूप आवडते, पण माझे काय? Dependent visa वर अमेरिकेत कायद्यानुसार नोकरी करता येत नाही. काहीजणी बेकायदेशीर  नोकऱ्या करतात पण आम्हाला तसे पटतही नाही आणि कधी केलेही नाही. J 2 visa वर कायद्याने वर्क परमिट काढता येते म्हणून मी व माधवीने १०० डॉलर्स भरून ते काढले. तिला डे केअर मध्ये नोकरी मिळाली आणि मलाही, पण माझ्या हातात तोपर्यंत कार्ड आले नव्हते त्यामुळे मला ती नोकरी करता आली नाही. त्यांना त्वरित कोणीतरी हवे होते. मी व माधवीने मिळून एका वर्षात बरेच काही केले. आमची छान मैत्री झाली. विनायकचा J 1 visa १ वर्षाचा होता म्हणून त्याला तातडीने दुसरी पोस्डॉक बघणे जरूरीचे होते व त्याला ३ युनिव्हरसिटीतून ऑफर आली. त्यापैकी त्याने क्लेम्सन विद्यापीठ निवडले. नवीन राज्य व नवीन शहर असल्याने मला पुन्हा एकदा visa चे नवीन कागदपत्र असल्याने वर्क परमिट काढावे लागले १०० डॉलर्स भरून, पण आम्ही ते काढले कारण की समजा नोकरी लागलीच तर वर्क परमिट नाही असे व्हायला नको.




माधवीला ज्या डेकेअरमध्ये नोकरी लागली ती नंतर तिने सोडली व दुसरीकडे रूजू झाली. मलाही त्याच कंपनीमध्ये नोकरी लागली होति. एक Aptitude test होती ती मी पास झाले आणि मॅनेजरचा घरी फोन आला की तुम्हाला कोणती शिफ्ट पाहिजे तर मी माधवीची शिफ्ट सांगितली ८ ते ४. मी कामावर ८ दिवसांनी रूजू होणार होते पण नंतर परत एक फोन आला की ती कंपनी बंद पडली आहे त्यामुळे मला लागलेली नोकरी करता आली नाही. त्या कंपनीत सीडी ऑरगनाइज करण्याचे काम होते. या सगळ्या गोष्टी १ वर्षाच्या आतल्या आहेत. नंतर केम्सनमध्ये आल्यावर जे वर्क परमिट काढले त्याचा मात्र पुरेपुर फायदा झाला. मला ३ नोकऱ्या लागल्या. पहिली नोकरी एका चर्चमध्ये दर रविवारी सकाळी ८ ते १२ अशी होती. चर्चमध्ये दर रविवारी इथे प्रार्थनेसाठी लोक येतात ते मुलांना घेऊन. पण अगदी छोट्या मुलांना तिथे एका खोलीत सांभाळण्याची सोय केलेली असते. इथे मी व २ युरोपियन बायका मुलांना सांभाळायचो. दुसरी नोकरी लागली ती एका चर्चमध्ये एक बाई इंग्रजीचे क्लास घ्यायची. क्लासमध्ये येणाऱ्या बायका चिनी, जपानी होत्या.. तो क्लास होईपर्यंत २ तास तिथे येणाऱ्या बायकांची मुले सांभाळण्याचे काम आम्ही दोघी म्हणजे मी व श्रीलंकेमधली रेणुका करायचो. पण ही नोकरी जास्त टिकली नाही कारण की मला एका डे केअर मध्ये सोमवार ते शुक्रवार ११ ते ४ अशी नोकरी मिळाली Toddler ग्रूप मध्ये.

मला फक्त शनिवार एकच दिवस मिळायचा घरातली इतर कामे करायला. दर बुधवारी संध्याकाळी ६ ते ८ अशी नोकरी सुरू झाली ती म्हणजे जिथे मी दर रविवारी जायचे तिथल्याच चर्चमध्ये बुधवारी संध्याकाळची प्रार्थना सुरू झाली. म्हणजे बुधवारी मी ४ ला घरी परत आले की रात्रीचा स्वयंपाक करून परत ६ ते ८ चर्चमध्ये जायचे. तिथेही एक युरोपियन बाई माझ्याबरोबर मुले सांभाळायला होती. पोस्डॉकच्या काळात साधारण ३ वर्षात मी दीड वर्ष या ३ नोकऱ्या केल्या. त्यानंतर विनायकचा visa बदलला तो झाला H 1 आणि माझा डिपेंडंट विसा झाला H 4 या visa वर मात्र वर्क परमिट काढता येत नाही. मला इथल्या नोकरीचा अनुभव छान आला.  माझी नोकरी म्हणजे फक्त पॉकेट मनीपुरतीच पण सॅलरी चेक बँकेत भरताना छान वाटायचे. स्वतः च्या कमाईचा एक आत्मविश्वास वाटायचा. Wells Fargo या बँकेचे नाव पूर्वी Wachovia होते.

हा लेख थोडाफार बदल करून मोहिनी घारपुरे- देशमुख हिने संध्यानंद वर्तमानपत्रात (blog) ब्लऍगविश्व या सदरात प्रकाशित केला होता. प्रकाशन वार व दिनांक - मंगळवार - ११ जुलै २०१७.