Monday, September 01, 2025

सीधे रस्ते की एक टेढीही चाल है.

 

सीधे रस्ते की एक टेढी ही चाल है... गोलमाल है भाई सब गोलमाल है... गोलमाल गोलमाल....


रामप्रसाद दशरथप्रसाद शर्मा हा एक सी.ए. झालेला तरूण. त्याच्या मामाच्या मित्राच्या कंपनीत तो नोकरीला लागतो. मामाने मित्राजवळ आपल्या हुशार भाच्याची शिफारस आधीच करून ठेवलेली असते. ही नोकरी मिळवण्याकरता काही खास अटी आहेत रामप्रसाद ! त्या तुला मान्य कराव्या लागतील. तरच ही नोकरी तुला मिळेल. थांब हं जरा सांगतो. रत्ना बेटी जरा पानी ले आ ! रत्ना पाणी आणते. देखो राम, पहिली अट म्हणजे मुलाखतीला जाताना तुला डोक्याला तेल चोपडून जावे लागेल. कुडता पायजमाही हवा. और एक बात. उसे मुछे बहूत पसंद है ! मामा या कोणत्या जगावेगळ्या अटी ! ये मुझसे नही होगा. तुझे करना ही पडेगा, नही तो ये नोकरी हातसे गयी समझो. और उनकी एक बहूत सुंदर बेटी भी है. उसका मन भी तुझे जीतना होगा!


रामप्रसाद सर्व अटी मान्य करून मुलाखतीला जातो. रामप्रसादकडे कुडता पायजमा कुठून असणार ना ? त्याकरता तो देवेन वर्मा ची मदत घेतो. त्याला सांगतो यार एक दिन का सवाल है, मै बादमें लौटा दुंगा. देवेन वर्मा शुटींगमध्ये गुंतलेला असतो. तो म्हणतो थांब तू ये माझ्याबबरोबर आपण काहीतरी करू. देवेन आणि रामप्रसाद त्याच्या मेक अप रूम मध्ये जातात. देवेनच्या सांगण्यानुसार एक जण बरेच कुडते पायजमे घेऊन येतो. त्यात त्याला एक थोडा आखूद होणारा कुडता पायजमा सूट होतो. सर्व जामानिमा करून म्हणजे डोक्याला तेल चोपडून, आखूड कुडता पायजमा घालून व गळ्यात एक शबनम (पिशवी) अडकवून सच्ची मूछे असलेल्या रामप्रसाद वर उर्मिला डेटर्सचा मालक भवानीशंकर बेहद्द खूश होतो. अभ्यासा व्यतिरिक्त त्याला कशाचेही ज्ञान नाही असे रामप्रसाद दाखवतो. मुद्दाम चुकवलेली बॅलन्स शीट त्याला दाखवतो तेव्हा रामप्रसाद म्हणतो किस गधे ने ये बनाई है आणि चुका दाखवून देतो. मुलाखत संपल्यावर चेहऱ्यावर बावळटपणाचे आणि प्रामाणिक पणाचे भाव तसेच ठेवून घरी येतो. आणि एके दिवशी खेळाच्या पटांगणात रामप्रसादच्या बॉसला म्हणजेच भवानीशंकरला रामप्रसादचे खरे रूप कळते.
केस विस्कटलेले, डोळ्यांवर गॉगल, रंगीत शर्ट व मुछमुंडा रामप्रसाद त्याच्या नजरेस पडतो. येथून सुरवात होते गोलमालला ! एक खोटे लपवण्याकरता दुसरे खोटे व ते लपवण्यासाठी तिसरे ! एके दिवशी देवेन वर्माकडून रामप्रसाद नकली मुंछ बनवून घेतो. नंतर नुसती धमाल. पटांगणावर बघितला तो माझा जुळा भाऊ लक्ष्मणप्रसाद. तो काहीच काम करत नाही. मलाच सगळे घर सांभाळावे लागते, असे रामप्रसाद भवानीशंकरला सांगतो. जिधर मै हु उधर वो आता नही है और जिधर वो है उधर मै नही जाता. जुडवे है ना ! सगळे फसतात. मी काय करू? तू काही करू नकोस. त्याला पाठवून दे माझ्या घरी माझ्या मुलीला गाणे शिकायचे आहे. हा जुडवा भाईचा रोल सांभाळता सांभाळता रामप्रसादची त्रेधातिरपीट उडते. सज्जन, दुसऱ्याचा मान राखणारा निष्पाप रामप्रसाद ऑफीसमध्ये व संध्याकाळी तोच रामप्रसाद लक्षुमणप्रसाद म्हणजेच लकी बनून भवानीशंकरच्या मुलीला लुच्चा लफंगा बनूनगाणे शिकवायला येतो. गाण्यातले तत्वज्ञान भवानीशंकरला समजावून सांगतो. लक्ष्मणप्रसाद येतोच मुळी एका बोटात बाईकच्या किल्ल्या फिरवत आणि त्याला माळी म्हणून हाक मारतो. तो येतो तेव्हा भवानीशंकर बागेत काम करत असतो. त्याला म्हणतो जरा बुढ्ढे को बुलाओ. बुढ्ढा मै ! मै हुं उर्मिलाका बाप भवानीशंकर जिसे गाना सिखना है बागेत काम करणारा माळी म्हणजेच भवानीशंकर आहे हे कळल्यावर लक्ष्मण सॉरी म्हणतो तेव्हा भवानी म्हणतो बुढ्ढा तो मै हुं. हा आप बुढ्ढे तो है ही . मगर जैसे अंधे को अंधा नही कहना चाहिए, लंगडे को लंगडा नही कहना चाहिए वैसे बुढ्ढे को बुढ्ढा नही कहना उसे उसको मनको ठेंच पहुंचती है, चाहिए ऍम आय राईट?


एकदा रामप्रसादला बॉसला खोटेच सांगावे लागते की त्याच्या आईला बरे नाहीये कारण त्याला त्याच्या मित्रांबरोबर सहलीला जायचे असते. आता खोटी आई कुठून आणणार? परत मदतीसाठी देवेन वर्माकडे रामप्रसाद जातो. तो म्हणतो तेरी स्टोरी तो बहुत कॉम्प्लिकेटेड होती जा रही है. पहले कुडता, बादमें मुंछ, और अब तुझे नकली मां चाहिए ! ते दोघे कमला श्रीवास्तव कडे जातात आणि तिला नकली आई बनवण्यासाठी राजी करतात. तिने लिपस्टीक लावलेली असते. दागिने घातलेले असतात. महागड्या साड्या व उंच टाचेच्या चपला घालून ती मोठमोठ्या पार्ट्यांना जात असते. तिला पांढरी साडी, कुंकू नाही अशी मां तयार करतात. रामप्रसादची बहीण तिला सर्व समजावून सांगते. रत्ना कमला श्रीवास्तव यांना सांगते आंटी आपको सब मालूम है ना? हां हां मुझे सब मालूम है, घरमें एक मै हुं, एक तू है और एक रामप्रसाद. तीन नही आंटी चार लोग. वो लक्ष्मणप्रसाद जो नही है. मिसेस श्रीवास्तव रत्नाला म्हणते मै सब संभाल लुंगी, तू फिकर मत कर. आईची तब्येत बरी नाही कळल्यावर भवानीशंकर रामप्रसादच्या घरी तब्येतीची चौकशी करायला येतो. तब्येतीबद्दल प्रश्न विचारून भवानीशंकर हैराण करून सोडतो पण रामप्रसाद आणि रत्ना सर्व काही सांभाळून घेतात. या सर्व गोलमालमध्ये भवानीशंकर रामप्रसादला जावई करून घेण्याकरता उतावीळ झालेला असतो. तो लुच्चा लफंगा मवाली लक्ष्मणप्रसादचे तोंडही पहायला तयार नाही आणि बॉस भवानीशंकरची मुलगी उर्मिला बावळट रामप्रसादचे नावही घ्यायला तयार नाही. आता आली का पंचाईत ! जुडवे भाई आणि जुडवी मां यांचा नुसता गोंधळच गोंधळ दाखवून या चित्रपटाचा शेवट केला आहे. एके दिवशी नकली मां ला पार्टीला जायचे असते. तिथे ती नटून थटून जातेही. नेमका तिथे भवानीशंकरही आलेला असतो. कमला श्रीवास्तवला नटलेल्या रूपात पाहून तो बावचळतो. ती मैत्रीणींशी बोलत असते. तिथे तो येतो. तिला लगेचच कळते. त्याचे तोंड चुकवून ती दुसरीकडे जाते. परत तिथे भवानीशंकर हजर ! असे करता करता ती झोपाळ्यावर बसते.


हा सीन खूप छान आहे. झोपाळा हळूहळू हलत आहे आणि भवानीशंकर झोपाळ्यावर बसण्यासाठी प्रयत्न करत आहे. शेवटी झोपाळ्याच्या दुसऱ्या बाजूला बसून तो कमला श्रीवास्तवची चौकशी करायला लागतो. म्हणतो मैने आपको कही देखा है. आता नकली मां चांगलाच अभिनय करते. हां हां वो ! जो खारमें रहती है, उसकी बात कर रहे है आप? वो तो मेरी जुडवा बहन है, वो कमला और मै विमला. भवानी म्हणतो आपके खानदानमें कोई जुडवा होने की परंपरा है क्या? हां भाई देखो ना, मेरी नानी थी, उसकी भी एक बहन थी गंगा रानी, जमुना रानी, और ये राम और लक्ष्म ण. अशी सर्व बनवाबनवीची उत्तरे देऊन ती तिथून निसटते आणि घरी येते. तिकडे कार घेऊन भवानीशंकरही रामप्रसादच्या घरी हजर होतो खरे खोटे करण्यासाठी. कमला खिडकीतून कशीबशी घरात येते. इकडे लक्ष्मण प्रसाद व रत्ना चिंतेत असतात. कसातरी वेळ काढत असतात. एकमेकांना आता काय करायचे? असे खुणावत असतात. अश्यातच लक्ष्मण कौन है रे? असे ऐकल्यावर दोघांच्या जिवात जीव येतो. नंतर लक्ष्मण बाहेर जा ऊन पायजमा कुडता घालून रामप्रसाद येतो. भवानीशंकरला आता खात्रीच पटते की हे सर्व खरेच जुडवे आहेत. त्यानंतर भवानीशंकरच्या घरी रामप्रसाद जेवायला येतो तेव्हा डायनिंग टेबलवर जेवताना त्याची मिशी थोडी हलते आणि तिथून सगळी पळापळ होते. रामप्रसाद निसटतो आणि रामप्रसाद उर्फ लक्ष्मणप्रसादचे लग्न उर्मिलशी होते. लग्नमंडपात भवानीशंकर येतो आणि त्याला सर्व प्रकार कळून चुकतो. फोटो काढताना सर्व मुछमुंडे असतात.